Đại Học
Thánh Kinh
大學之道，在明明德，在親民，在止於至善。
Đại học chi đạo, tại minh minh đức, tại thân dân, tại chỉ ư chí thiện.
Đạo học làm việc lớn là ở chỗ làm rạng tỏ cái đức sáng của mình, thương yêu người dân, đạt tới chỗ chí thiện (vô cùng hoàn thiện).
知止而後有定，定而後能靜，
靜而後能安，安而後能慮，慮而後能得。
Tri chỉ nhi hậu hữu định, định nhi hậu năng tĩnh,
Tĩnh nhi hậu năng an, an nhi hậu năng lự, lự nhi hậu năng đắc.
Biết được cái mục đích cần đạt đến mà sau đó mới có sự kiên định (đã định được việc đúng đắn). Định rồi mới có thể yên ổn (không còn thay đổi nữa). Yên rồi mới có thể an tâm, thư thái. An tâm rồi thì sau mới lo nghĩ, mưu sự. Lo nghĩ cho chu đáo rồi sau mới có thể đạt thành.
物有本末，事有終始，知所先後，則近道矣。
Vật hữu bổn mạt, sự hữu chung thủy, tri sở tiên hậu, tắc cận đạo hĩ.
Mọi vật đều có gốc ngọn, mọi sự việc đều có đầu đuôi, biết được cái chỗ có trước có sau đó thì đã gần với cái đạo rồi.
古之欲明明德於天下者，先治其國；
欲治其國者，先齊其家；
欲齊其家者，先修其身；
欲修其身者，先正其心；
欲正其心者，先誠其意；
欲誠其意者，先致其知，致知在格物。
Cổ chi dục minh minh đức ư thiên hạ giả, tiên trị kì quốc;
Dục trị kì quốc giả, tiên tề kì gia;
Dục tề kì gia giả, tiên tu kì thân;
Dục tu kì thân giả, tiên chính kì tâm;
Dục chính kì tâm giả, tiên thành kì ý;
Dục thành kì ý giả, tiên trí kì tri, trí tri tại cách vật.
Điều mong muốn của người xưa là làm tỏ đức sáng trong thiên hạ, do vậy trước tiên họ phải lo liệu, sắp xếp nước mình (trị quốc);
muốn trị quốc, trước hết phải sửa sang, sắp đặt nhà mình (tề gia);
muốn tề gia, trước hết phải hàm dưỡng và rèn luyện bản thân (tu thân);
muốn tu thân, trước hết phải giữ cho lòng mình ngay thẳng (chính tâm);
muốn chính tâm, trước hết phải chân thật với điều mình nghĩ (thành ý);
muốn thành ý, trước hết phải suy xét đến cùng những điều mình biết (trí tri); mà sự hiểu biết căn kẻ nằm ổ chỗ nghiên cứu, xem xét sự vật đến cùng.
物格而後知至，知至而後意誠，
意誠而後心正，心正而後身修，
身修而後家齊，家齊而後國治，國治而後天下平。
Vật cách nhi hậu tri chí, tri chí nhi hậu ý thành,
Ý thành nhi hậu tâm chính, tâm chính nhi hậu thân tu,
Thân tu nhi hậu gia tề, gia tề nhi hậu quốc trị, quốc trị nhi hậu thiên hạ bình.
Xét sự vật cho cùng lẽ rồi thì sự hiểu biết mới đạt đến đích, hiểu biết thấu đáo rồi thì điều mình suy nghĩ (ý) mới được chân thật (thành).
Điều mình nghĩ có chân thật thì lòng mình mới ngay thẳng (chính), lòng có ngay thẳng thì bản thân mới hàm dưỡng và rèn luyện được.
Hàm dưỡng và rèn luyện bản thân được rồi thì mới sửa sang, sắp xếp việc nhà. Sắp xếp việc nhà được rồi thì mới lo liệu cho đất nước. Lo liệu cho đất nước được thì thiên hạ mới yên ổn.
自天子以至於庶人，壹是皆以修身為本。其本亂而末治者否矣，其所厚者薄，而其所薄者厚，未之有也！此謂知本，此謂知之至也。
Tự thiên tử dĩ chí ư thứ nhân, nhất thị giai dĩ tu thân vi bổn. Kì bổn loạn nhi mạt trị giả phủ hĩ, kì sở hậu giả bác, nhi kì sở bác giả hậu, vị chi hữu dã! thử vị tri bổn, thử vị tri chi chí dã.
Từ bậc Tử cho đến thứ dân đều phải lấy sự hàm dưỡng và rèn luyện bản thân (tu thân) làm gốc. Cái gốc của nó lộn xộn, rối ren (loạn) thì không thể nào lo liệu, sắp xếp (trị) được ở cái ngọn vậy. Cái chỗ quan trọng thì coi nhẹ mà cái chỗ không quan trong thì lại xem trọng thì chưa từng có vậy. Thế mới gọi là biết cái gốc, thế mới gọi là đạt đến sự hiểu biết vậy.
Trên đây là 250 chữ vốn là lời dạy của đức Không Tử mà ông Tăng Tử thuật lại.
Nguồn: http://www.cohanvan.com/nho-dhao/Tu-thu/dhai-hoc/thanh-kinh
Vui lòng đánh giá bài viết! Click to rate this post!
[Total: 1 Average: 5]
